SOSYAL HİZMET BİR MESLEK VE DİSİPLİNDİR VE SOSYAL HİZMET UZMANI / SOSYAL ÇALIŞMACI BU MESLEĞİN UYGULAYICISIDIR!

Profesyonel bir meslek olarak sosyal hizmet mesleği ülkemizde 50, dünyada ise 100 yılı aşkın süredir varlığını sürdürmektedir. Temel amaçları; insanları toplumdaki kaynaklar, hizmetler ve fırsatlarla buluşturmak, sosyal bütünleşmeyi ve bağlılığı teşvik etmek, insanların sosyal işlevselliklerini ve böylece iyilik hallerini artırmak olan sosyal hizmet uzmanları / sosyal çalışmacılar ağırlıklı olarak kamusal alanda; yoksulluk, şiddet, damgalama, engellilik, bağımlılık, göç, boşanma vb. sosyal sorunların çözümü için çalışırlar. Toplumun savunmasız / incinebilir / kırılgan üyeleri olarak bilinen; engelli, yaşlı, yoksul, göçmen, ruhsal bozukluğu olan, ihmal / istismara uğramış, dışlanmış birey, aile, grup ve topluluklara mesleğin kendine özgü müdahale yöntem ve tekniklerini kullanarak hak temelli bir yaklaşım ile mesleki etik ilke ve değerler çerçevesinde hizmet sunumunu gerçekleştirirler.

SOSYAL HİZMET EĞİTİMİNİN ULUSAL VE ULUSLARARASI STANDARTLARI VARDIR

Sosyal hizmet eğitimi, sosyal hizmet mesleğinin ve disiplininin eğitimidir. Sosyal hizmetin bilgi, beceri ve değerlerini içeren bir program kanalıyla; sorumluluk sahibi, özgüveni yüksek, sosyal hizmet müdahalelerini gerçekleştirmede yetkili ve yetkin uygulamacılar yetiştirmek sosyal hizmet eğitiminin temel amacıdır. 

Sınıf içi ve pratik çalışmanın birlikteliğine dayanması, süpervizyon desteği ile uygulama ağırlıklı olması, farklı disiplinlerden aldığı bilgileri bütünleştirmesi, müfredatında özgürleştirici-güçlendirici-geliştirici derslere özellikle yer vermesi, eğitim boyunca öğrencilerin kişisel, mesleki ve entelektüel gelişiminin önemsenmesi, ulusal ve uluslararası standartlara göre verilmesi sosyal hizmet eğitiminin özgün dokusunu oluşturur.

Uluslararası ilke ve standartlara göre, sosyal hizmet eğitiminin yaklaşık 1/3’ünün mesleki uygulamaları kapsaması gerekmektedir. Ülkeler arasında farklılıklar olmasına karşın, sosyal hizmet öğrencileri mesleki uygulama yapmak üzere asgari 200 günlerini süpervizyon desteği ile sosyal hizmet kuruluşlarında geçirirler. 

Sınıf içi çalışmalar ve mesleki uygulama ile sosyal hizmet öğrencileri savunmasız birey, aile, grup ve topluluklarla çalışmak için bilgi ve becerilerini geliştirirler. Bu gruplarla çalışabilmek için pek çok bilişsel ve etkileşimsel bilgi ve becerilere sahip olunması gerekir. Aksi takdirde hizmetten yararlananlara yönelik nitelikli sosyal hizmet sunulamayacağı gibi zarar verme olasılığı da ortaya çıkabilir.

AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM SOSYAL HİZMET EĞİTİMİNİN DOĞASINA AYKIRIDIR.

Kendine özgü yapısı gereği sosyal hizmet eğitimi açıktan ya da uzaktan eğitimle verilebilecek bir eğitim değildir. Ne var ki, ülkemizde 2011 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi Açıköğretim fakültesi, 2015 yılında Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, aynı yıl İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi’nde (lisans tamamlama) ve bu yıl Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Fakültesi’nde sosyal hizmet sosyal hizmet lisans programları açılmıştır. Açıköğretim verilerine bakıldığında, sosyal hizmet için 9 yıl içinde toplam 20.461 kontenjan ayrılmıştır (Bu verilere uzaktan eğitim ve lisans tamamlama dahil değildir)

Açıköğretim Fakültesi bünyelerinde yürütülen sosyal hizmet lisans programlarına yönelik olarak meslek kuruluşlarımıza sürekli şikayetler gelmekte, konu üzerine yapılan bilimsel çalışmalarda pek çok olumsuzluk ve şikayetler dile getirilmektedir. Bunlar; alan uygulaması ve süpervizyonun son derece yetersiz olduğu, sosyal hizmet bilgi-beceri ve değerlerini kazandıracak ve bunları uygulama örnekleri üzerinde bütünselleştirmeye olanak sağlayacak ortamlar sağlanmadığı; programın ödev hazırlama, proje ve araştırma yapma, vaka tartışma, sunum yapma vb. etkinlikleri içermediği, tam tersine KPSS sınavına hazırlanma bakımından adaletsiz ve eşit olmayan koşullar ürettiği ve belki de en önemlisi ulusal ve uluslararası eğitim standartlarını karşılamadığı üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Sosyal hizmet mesleği hiçbir şekilde açık ve uzaktan verilebilecek bir eğitim değildir. Odağında insan olan uygulamalı bir meslekte yetkinlik açık ve uzaktan öğretimle kazandırılamaz. Uygulamaya dayalı (tıp, hemşirelik, psikoloji, vb.) diğer mesleklerde olduğu gibi sosyal hizmet eğitimi de salt kitaptan veya hazır ders notlarından bilgi edinerek öğrenilemez. 

2020-2021 eğitim öğretim döneminde açılan ve tercih kılavuzuna giren psikoloji lisans bölümüne ilişkin olarak Cumhurbaşkanlığı Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulunun aldığı tavsiye kararı “psikoloji lisans eğitiminin büyük oranda uygulama gerektiren mahiyeti ve yükseköğretimde kalitenin korunması amacıyla örgün olarak yapılmasının daha iyi olacağı” yönünde olmuştur. Ruh sağlığı profesyoneli ve sağlık bilimleri lisansiyeri olarak sosyal hizmet uzmanlarının eğitimi de Cumhurbaşkanlığı Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulunun psikolojide öngördüğü şekilde uygulama gerektiren mahiyettedir.

SOSYAL HİZMET EĞİTİMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ DEZAVANTAJLI GRUPLARIN NİTELİKLİ HİZMET ALMA HAKKINI DA İÇERMEKTEDİR

Sosyal Hizmet Uzmanları sıklıkla psiko-sosyal nitelikli ihtiyaç ve sorunlarını çözüme kavuşturulamayan, bu nedenle ortalama yaşam düzeyinin gerisinde kalmış insanların yaşamları üzerinde önemli rol oynayabilecek kararlar almakta ve kanıt temelli, problem çözmeye dayalı çalışmalar yapmaktadır. Böyle bir sorumluluk ve yetkinlik ancak ve ancak yüzyüze eğitim kapsamında yeteri kadar uygulama yaparak kazanılabilir. Sosyal hizmetin, uygulamalı bir disiplin olma vasfının da göz önünde bulundurularak Açıköğretim ve Uzaktan Eğitim Fakülteleri içinde yer alan Lisans programlarının bir daha öğrenci almamak üzere kapatılması topluma nitelikli hizmet sağlanması yönünde de çok önem taşımaktadır.

AÇIK VE UZAKTAN SOSYAL HİZMET PROGRAMLARININ DEVAMI İÇİN BİR İHTİYAÇ OLMADIĞI GİBİ KAMU YARARI DA YOKTUR

Ülkemizde pek çok dar boğazla karşı karşıya olan örgün sosyal hizmet eğitim kurumlarında eğitimin niteliğini artırma yönünde çaba gösterileceğine tersi bir yol izlenerek eğitimin doğasına aykırı açıköğretim modelinde ısrarcı olmanın mantıksal hiçbir dayanağı yoktur. Sayısal verilere bakıldığında yüz yüze eğitim veren üniversitelerden mezun sosyal hizmet uzmanlarının ihtiyacı karşılayacak sayıda olduğu görülmektedir. Hatta nitelikli bir eğitim sürecinden geçen meslektaşlarımız ciddi bir istihdam sorunuyla da karşı karşıyadırlar. Uygulama ağırlıklı sosyal hizmet eğitiminin açık ve uzaktan eğitimle verilmesine ihtiyaç olmadığı gibi kamu yararının bulunmadığı da ortadadır.

Sonuç olarak, zaten çok sayıda örgün eğitim kurumlarından mezun sosyal hizmet uzmanlarının istihdam olanakları kısıtlı iken sosyal hizmet eğitim standartlarına uymayan açık ve uzaktan eğitim uygulamalarına karşı olduğumuzu kesin bir dille belirtiyor, mevcut sosyal hizmet açıköğretim lisans programlarına 2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı itibariyle yeni öğrenci alınmamasını ve bu açıköğretim ve uzaktan eğitim lisans programlarının yeni öğrenci almamak üzere kapatılmasını talep ediyoruz. Sosyal hizmet uzmanları ve akademisyenleri olarak bu konuda her türlü mücadeleyi vereceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.